Jak wspomóc dziecko w wyborze zawodu?
Wskazówki dla rodziców uczniów kończących szkołę podstawową oraz klas maturalnych.
Renata Szczepanik – doradca zawodowy, psycholog, pedagog
Wybór zawodu jest decyzją ryzykowną, podejmowana w sytuacji dużej niepewności, w świecie ciągle zmieniającym się. Młodzi ludzie znajdują się zatem w trudnej sytuacji, często korzystają z pomocy i sugestii innych osób. Badania naukowe wskazują, że właśnie rodzice są najważniejszymi doradcami swoich dzieci. To z ich opinią i wskazówkami młodzież najbardziej się liczy. Rola rodziców w procesie podejmowania decyzji edukacyjno – zawodowej jest ogromna. Jak więc pomóc swojemu dziecku w planowaniu dalszej kariery szkolnej i zawodowej?
Rodzice przyjmują najczęściej jedną z trzech postaw:
- Rodzic dyrektywny – wychodzi z założenia, że z racji swojego wieku, wiedzy
i doświadczenia wie najlepiej co będzie dobre dla jego dziecka. Sam wybiera szkolę
i zawód, który w jego odczuciu zapewni przyszłość latorośli. Taka postawa niesie jednak za sobą duże niebezpieczeństwo, bowiem nie uwzględnia potrzeb, możliwości
i zainteresowań dziecka. Często rodzic w takiej sytuacji próbuje zrealizować swoje niespełnione plany i zamierzenia, które niekoniecznie musza odpowiadać dziecku. Efektem takiej decyzji może być w przyszłości niezadowolenie z obranej drogi zawodowej lub niepowodzenie w sprostaniu wymaganiom stawianym przez szkołę. Dochodzi wówczas do sytuacji, kiedy młody człowiek zmienia szkołę lub w trakcie kariery zawodowej zmienia profesję. - Rodzic liberalny – to postawa wyrażająca przekonanie, że dziecko jest na tyle dojrzałe, że samo powinno wybrać szkolę i zawód, rodzic nie wtrąca się do decyzji, nie angażuje w tę sytuację. Efekt jest taki, że młody człowiek czuje się osamotniony, zagubiony, często brakuje mu informacji, żeby samemu zdecydować, którą drogą dalej pójść. Podejmowanie decyzji, zwłaszcza ważnej życiowo wiąże się z ogromnym napięciem, często trudnym do wytrzymania. Czując to napięcie młody człowiek podejmuje jakakolwiek decyzję, często nie analizując i nie uwzględniając różnych przesłanek tylko dlatego, żeby obniżyć napięcie. Częste są wówczas przypadkowe, nietrafione wybory, które skutkują zmiana szkoły, a czasem przerwaniem edukacji.
- Rodzic partner – to rodzic, który towarzyszy swojemu dziecku w procesie decyzyjnym, ale nie narzuca swojej woli. Pomaga w zebraniu potrzebnych informacji, przeanalizowaniu sytuacji, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia zwraca uwagę na różne aspekty sprawy. Dzięki takiemu wsparciu młody człowiek ma szansę podjąć optymalną ale też autonomiczną decyzję.
Jak zatem wspomóc swoje dziecko w podjęciu decyzji o dalszej drodze zawodowej?
- Przede wszystkim rozmawiać z dzieckiem, przy każdej okazji, o wyborze szkoły
i zawodu, nie tylko w ostatnim okresie poprzedzającym wybór.
- Dostarczać informacje o zawodach, rynku pracy. Aranżować spotkania ze swoimi znajomymi – reprezentantami różnych profesji.
- Urealniać samoocenę, która w okresie dojrzewania jest bardzo zmienna.
- Korzystać z usług profesjonalnych doradców zawodowych – można ich znaleźć między innymi w poradni psychologiczno – pedagogicznej.